Sagowce - Dywany

Dywany

Wyobraźcie sobie obce, zimne, nieprzytulne wnętrze. A teraz wysilcie wyobraźnie i w tym samym wnętrzu rozłóżcie dywan. Widzicie jaka zmiana? Już nie jest zimno i obco. Jednym małym trikiem nadaliście wnętrzu przytulną, domową atmosferę.
Chcecie kupić dywan w w Omanie?

No to macie problem.
Nie, wcale nie dlatego, że ich brakuje. Wręcz przeciwnie. Jest ich tu tysiące i cała zabawa polega na tym, jak z tych tysięcy wybrać jeden.
Zaczyna się niewinnie.
Wchodzicie do pierwszego z brzegu sklepu i jak gdyby nigdy nic rozglądacie się dookoła. Czujny sprzedawca natychmiast jest przy was i zaczyna „zmiękczanie”.

- U mnie dostaniesz najlepszą jakość. W moim sklepie są same „orginałki” od najlepszych tkaczek na świecie. Tylko popatrz! Przecież za oglądanie nic się nie płaci. Że co? Że ty dzisiaj nie chcesz kupić? Nic nie szkodzi. Ja mam ogromną przyjemność pokazać ci swoje najpiękniejsze kobierce. Zrób mi ten zaszczyt i zobacz.
I nawet nie zorientujesz się kiedy, a już siedzisz na krzesełku dla „oglądaczy”, w ręku trzymasz parującą czarkę arabskiej kawy i przegryzasz daktyle.
Dwóch pomocników rozwija przed tobą kolejne dywanowe zwoje, a tobie pozostaje tylko podziwiać. Sprzedawca niczym doskonały psycholog, z każdego grymasu, z każdego mrugnięcia oka, odgaduje twoje myśli i za każdym razem kiedy zauważy, że coś ci się podoba słyszysz:
- Oooo!!! To doskonały wybór! Jesteś prawdziwym koneserem! Od razu potrafisz odróżnić najwyższą jakość i piękno!
Ty to masz szczęście!
Sterta dywanów przed tobą rośnie, a na pytanie o cenę odpowiedź zawsze jest jedna:
- Och, nie teraz. O cenach porozmawiamy później, teraz rozkoszujmy się prawdziwym pięknem.
- I nagle łapiesz się na tym, że zawzięcie targujesz się o jakiś dywan i jesteś przekonany, że to właśnie jest ten jeden jedyny, i już nie wyobrażasz sobie swojego domu bez niego. Koniecznie ale to koniecznie musisz go mieć!!!
Jeśli jednak uda ci się jakimś cudem wyjść bez zakupu, nie spodziewaj się, że dalej będzie łatwiej. To dopiero był wstęp!
Przed tobą mnóstwo kolejnych sklepików, gdzie:
- przecież oglądanie nic nie kosztuje. Ty tylko spójrz, pokaże ci prawdziwe cacuszko. Usiądź proszę. Ej tam! Zróbcie nam kawę!...

P5120008

Sklep z dywanami

Kobierce – dywany
Od stuleci, dywany tkane na Wschodzie, są dla jego mieszkańców tkaninami posiadającymi duszę. Islam nadał ich ornamentom religijny sens i cudowną moc. Wystarczy wspomnieć znane z perskich baśni latające dywany, w które wyposażeni byli asceci, szejkowie, a nawet sam król Salomon. Perskie kobierce, zwane dywanami ogrodowym, przypominają koraniczne rajskie ogrody, w których bogobojnych wyznawców Allaha czeka szczęśliwe życie. Schematycznie przedstawione ogrody z centralną kompozycją na planie kwadratu mają głęboką symbolikę. To mandala, odbicie kosmosu, który za pośrednictwem liczb i geometrii steruje wszystkimi procesami. Częstym motywem są cyprysy, uważane w Iranie za symbol miłości i życia. Sylwetka cyprysu to kobieta w czadorze; fiołki i hiacynty to włosy, róża w pączku to usta. Rozwinięta róża to ukochana, dla której śpiewa słowik.
Na kobiercach odnajdujemy ślady dawnych cywilizacji, mity, myśli i uczucia twórców, a także motywy zaczerpnięte wprost z natury. Wzory i motywy ornamentów różnią się w zależności od regionu oraz grupy etnicznej. Niezależnie jednak skąd pochodzą i co przedstawiają wszystkie są piękne.
Dywany to nieodłączny element w kulturze Wschodu. Po dywanach się chodzi, na dywanach się siedzi. W dzień, siedząc po turecku, spożywa się na nich posiłki a w nocy służą jako miejsce do spania. Zawieszone na ścianie nie tylko zdobią, ale również izolują od ciepła i hałasu.
Każdy muzułmanin ma swój własny dywanik modlitewny. Dywaniki modlitewne są w każdym domu i w urzędzie, w każdej szpitalnej sali i w poczekalni u lekarza, znajdziecie je w sklepach a nawet w samolocie.
Dywan, kobierzec, kilim – cuda rękodzielnictwa.

Historia
Historia dywanów sięga starożytności. Najstarszy pochodzi z V w.p.n.e i odnaleziono go w scytyjskich grobach na Syberii. Kobierce tkano prawie na całym świecie, ale przede wszystkim na Bliskim Wschodzie, Azji Środkowej i na Kaukazie. W Polsce kobierce zaczęto tkać od XVI wieku. W XIV wieku, za panowania władcy Persji Timura, rozpoczęła się ogromna popularność dywanów wschodnich. Wielkim ich miłośnikiem był Szach Abbasa (1587 – 1629) i to właśnie za jego panowania rozwinęły się liczne manufaktury, w których tkano barwne kobierce. Kolejni władcy nie wspierali ich produkcji i manufaktury powoli upadały. Tradycja tkania kobierców na niewielką skalę przetrwała w plemionach nomadów.
Ze względu na duże zainteresowanie zachodnich klientów ich produkcję wznowiono w XIX wieku.
Duży wkład w przywrócenie tradycji tkania dywanów wniósł szach Iranu Mahammad Reza Pahlawi.

Największy na świecie jedwabny dywan szacha Iranu Mahammada Reza Pahlawiego.

Dywan? Kilim? Makata?
Kobierzec, dywan – jednostronna tkanina dekoracyjna pochodzenia wschodniego.
Kobierce wytwarza się w procesie tkania, poprzez przeplatanie nitek osnowy nitkami wątku, oraz układanie między parami wątków węzłów tworzących wzór. Podstawowym surowcem jest przędza z włókien naturalnych – bawełna, wełna, jedwab
Wykonanie kobierców jest bardzo czasochłonne. Na metrze kwadratowym trzeba ułożyć od 10000 do 400000 węzłów, w zależności od grubości nitek wątku na węzły i rodzajów węzłów. Duże kobierce wykonywane były przez kilka tkaczek nawet przez kilka lat.
Słowo dywan, według językoznawcy Aleksandra Bruknera, pochodzi od tureckiego diwan (rada, biuro), a to z kolei z języka perskiego, gdzie oznacza 'trybunał'.
Makata – kobierzec jedwabny, czasami prztykany srebrem lub złotem o stylizowanych wzorach roślinnych albo architektoniczno-geometrycznych. Makaty wytwarzano w krajach bliskiego Wschody (głównie w Turcji i Persji), gdzie zawieszano ją na ścianach w domach, w namiotach lub przykrywano nimi meble, używano ich również do przykrywania poduszek lub materacy.

P5120033

Makata wykonana z wełny i jedwabiu

Kilim – tkanina dekoracyjna, dwustronna, wykonywana wełnianym wątkiem na osnowie wełnianej lub lnianej. Wykonywana w splocie płóciennym techniką płochową lub grzebyczkową na warsztatach pionowych lub poziomych. Wzór tkaniny tworzą gęsto zbijane i kryjące osnowę nitki wątku. Najprostszymi motywami dekoracyjnymi były barwne pasy, wzory geometryczne lub stylizowane ornamenty roślinne. Już w starożytnym Egipcie kilimy używane były do dekoracji ścian i podłóg oraz do przykrywania mebli.

P4060012

Jedwabny kilim. Wzór przedstawiający kopułę meczetu

Kilimy z Qum – Qum leży około 160 kilometrów od Teheranu. Opracowano tam ciekawą technikę produkcji kilimów polegającą na wyszywaniu wełnianą lub jedwabną nicią skomplikowanych wzorów na bawełnianej lub wełnianej kanwie. Z lewa strona dywanu znajdują się długie kawałki włóczki pozostałe z wyszywania. Pięknie wyglądają dywany, w których połączono dwie techniki – tkanie i wyszywanie.
Modlitewnik – po arabsku sadżadża, musalla (miejsce modlitwy), po persku janamaz – dywanik służący wyznawcy islamu do przykrycia miejsca, na którym odprawia modlitwę, w celu uzyskania jego rytualnej czystości.

P5120020

Kilimy z Qum

Dywaniki modlitewne weszły do użytku w XVI w. i nie są obowiązkowe. Przeciętne wymiary modlitewnika to 80 na 160 cm. Najczęstszym motywem dekoracyjnym jest umieszczony centralnie wizerunek zwieńczonej łukiem niszy modlitewnej, nawiązujący do mihrabu w meczecie. Inne elementy zdobnicze to zwisająca lampa meczetowa, dzban z wodą nawiązujący do rytualnej ablucji, czy grzebień przypominający, że przed modlitwą należy przyczesać brodę. Bordiura (brzegi) kobierca składa się zwykle z symbolicznej liczby siedmiu pasów.
Dywan Afgan - ręcznie tkany dywan pochodzący z Afganistanu (Khal Mohammadi). Dywany te najczęściej tkane są przez Turkmenów mieszkających w północno-wschodniej części kraju. Osnowa wykonana jest z wełny lub wełny z dodatkiem bawełny, a kolorem dominującym jest czerwień. Zazwyczaj tkane z szorstkiej wełny i zdobione ośmiokątnymi wzorami Gül. Starsze dywany Afgan sprzedawane są jako dywany Ersari.

P5120031

Ręcznie tkany, wełniany dywan Afgan

Wzór ogrodowy, Keszti, Kheshti, również nazywany wzorem mozaikowym lub panelowym. Występuje na przykład w dywanach Baktjar. Wzór ten składa się ze stylizowanych drzew i motywów roślinnych umieszczonych w kwadratach (zdarzają się również owale). Najwcześniejsze przykłady wykorzystania tych wzorów pochodzą z XVI-wiecznej Persji.

P5120019

Jedwabny dywan z wzorem ogrodowym

Pazyryk (dywan), najstarszy istniejący ręcznie tkany dywan pochodzący z roku 500 p.n.e., znaleziony w kurhanie w Dolinie Pazyryk w górach Ałtaj na Syberii. Dywan ten, tkany węzłem tureckim, jest niemalże kwadratowy (200x190 cm). Gęstość tkania wynosi około 300 000 węzłów na metr kwadratowy.

Smok - dywany Dragon, ręcznie tkane dywany pochodzące z Kaukazu i północnego Iranu. Dywany te były wytwarzane przez Ormian pomiędzy XVI a XIX wiekiem. Kolorem dominującym jest czerwony, a gęstość tkania jest najczęściej rzędu 150 tysięcy węzłów na metr kwadratowy. Wzory składają się z kwadratowych motywów z lancetowatymi liśćmi ze stylizowanymi smokami, motywem ptaka Feniksa, drzewami, kwiatami i palmetami. Przykładem słynnego dywanu tego typu jest Vishapagorg pochodzący z Armenii.

P5120009

Dywan typu Dragon

Sumak (dywany), dywany Sumak, określenie orientalnych, tkanych na płasko dywanów wykonywanych techniką Sumak (Soumak). Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od miasta Szemacha (Sjemacha) w prowincji Quba w Kaukazie. Ten typ kaukaskiego dywanu jest bardzo znany i od dawna poszukiwany. Ten sam rodzaj dywanu jest wytwarzany również w Turcji, a także przez Afszarów, Beludżów i plemię Shahsevan.
To tylko kilka przykładów z listy obejmującej dziesiątki przeróżnych rodzajów dywanów.

Jakość dywanów
O jakość i cenie dywanu decyduje bogaty w szczegóły wzór, jakość materiału i ilość węzełków na metrze kwadratowym. Najwyższej jakości dywany wykonane są ręcznie przez doświadczonego, profesjonalnego rzemieślnika i zawierają przynajmniej 600 000 a czasami nawet 1 000 000 węzłów na metr kwadratowy,
Wykonanie wysokiej jakości dywanu zajmuje niewiarygodną wręcz liczbę godzin pracy oraz najwyższego skupienia.
Najlepsze z nich tkane są w studiach tkackich w dużo lepszych warunkach, niż te wytwarzane w obozowiskach koczowniczych czy w domach. Wszystkie używane narzędzia są najwyższej jakości, by wyeliminować ryzyko uszkodzenia dywanu podczas jego wytwarzania.
Większość wytwarzanych dywanów pochodzi z Iranu (Persja), z miastach takich jak Tebriz, Kaszan, Isfahan, Nain i Kom, ale także zTurcji (Anatolii) z miesta Hereke, niedaleko Stambułu.
Wiele z tych dywanów zawiera elementy jedwabiu, a czasem nawet złota i srebra, które stosowane są do podkreślenia pewnych detali wzoru. Najbardziej wyszukane i szczegółowe dywany tkane są wyłącznie z jedwabiu, co pozwala uzyskać najwyższy, niedościgniony poziom szczegółowości. W niektórych przypadkach, motywy dywanów obrazują legendy, bądź przywołują wydarzenia historyczne w niezwykle piękny i obrazowy sposób. Każdy, kto widział taki dywan, nie może wyjść z podziwu, jak możliwe jest stworzenie czegoś równie pięknego stosując technikę, która pochodzi tak dawnych czasów!

Dzisiaj możliwe jest znalezienie prawdziwych dywanowych dzieł sztuki na rynku, jednak w przyszłości będzie to znacznie trudniejsze. Głównym powodem jest to, że utalentowani tkacze powoli przestają pracować zawodowo ze względu na wiek, a w ich miejsce nie pojawiają się następcy. Młode pokolenie wybiera inne, bardziej atrakcyjne zawody i tkacka tradycja powoli wymiera. Nie bez znaczenia jest również to, że stworzenie takiego dywanu to poważną inwestycję w materiały i robociznę dla warsztatów tkackich, które coraz częściej ukierunkowują się na produkcję dywanów użytkowych, które zawierają mniej szczegółów, przez co tka się je szybciej i generują wyższe dochody.
Kiedy zobaczysz piękny, ręcznie tkany, sygnowany dywan, który Ci się podoba – kup go koniecznie, bo jutro może być już za późno!

Moja dywanowa codzienność w Omanie

060615 Farma daktyli 21