ODWAGA

Odwaga to piękny atrybut charakteru i zachowania. Częsty czy śladowy?

Odważne zachowanie podziwiamy u żołnierzy, bojowników walczących w ekstremalnych warunkach. Niestety odwaga często przekształca się w ryzykanctwo i brawurę. Postawa "z kosami na armaty " budzi wątpliwości. Zuchwałość, nie liczenie się z warunkami, możliwościami to odwaga samobójcza. Przypomina się ważna dyskusja o Powstaniu Warszawskim.

Według Platona mądre jest takie zachowanie, gdy wie się czego należy się bać, a czego nie. Gdy stawia się czoła w imię istotnej wartości powinno się wnikliwie ocenić sytuację i szansę na wygraną. Odważna decyzja czasem wymaga dużej wiedzy i przygotowania. Dotyczy to także odwagi cywilnej w jej różnych odcieniach.

Siła i istota odwagi zależy także od poziomu ryzyka. Ryzykowna jest krytyka opresyjnej władzy, która operuje wszelkimi środkami by zniszczyć. Karkołomna jest praca dziennikarzy śledczych, reporterów wojennych, negocjujących z porywaczami i terrorystami. Odwaga strajkujących, którzy mogą wiele stracić. Odwagi wymaga bronienie kozła ofiarnego w grupie i kolegi, nad którym znęcają się wyrostki.

Niemal każdy ma okazję do wykazania się odwagą: eksperymentując na podstawie niewielkiej ilości pewnych danych, szukając nowych celów, ryzykując zmianę pracy. Odwaga sprzeciwiania się niesprawiedliwej ocenie zwierzchnika, polemika z prezentowanymi przez niego poglądami. Odwaga osobista np. ujawnianie swoich potknięć, zaniechań, chorób w sytuacji niepewności odnośnie akceptacji i zrozumienia przez drugą osobę.

Cena odwagi bywa wysoka. Jej brak, zachowania asekuracyjne czy wręcz tchórzliwe są często pozornie korzystne, ale niejednokrotnie prowadzą do obniżenia samooceny i wewnętrznego konfliktu - patrz film "Wymyk", historia Zenona Ziembiewicza w "Granicy" Nałkowskiej i wiele innych przykładów.

             Bożena Bertman