Polecam książkę o pisaniu. Żaden podręcznik. Trudną książkę naukową. „Piękny styl” Stevena Pinkera. Wydany w 2016 roku przez Wydawnictwo Smak Słowa „Piękny styl” ma podtytuł: „Przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku”.

Steven Pinker jest wybitnym psychologiem, psycholingwistą i popularyzatorem nauki: o poznaniu, działaniu ludzkiego umysłu, wiedzy językoznawczej, a w przypadku „Pięknego stylu”, głównie dobrego pisania, co dla niego oznacza świadomego pisania.

Język pisany jest wytworem ludzkiej kultury, co oznacza, że człowiek nie jest wyposażony w biologiczne a mówiąc dokładniej genetyczne, podstawy języka pisanego. Pisanie jest czynnością nienaturalną. Mowa tak! Mowa ma swoje genetyczne podstawy. Pisanie nie. To stworzony przez ludzi system znaków, którego trzeba się nauczyć.

Steven Pinker napisał książkę, która jest pomocna w świadomym rozwijaniu kultury pisania. Nie jest to książka dla pisarzy, a przynajmniej nie tylko i nie głównie. „Raczej dla studentów, naukowców, rzemieślników z dziedziny non-fiction” (cytat z wstępu Pawła Goźlińskiego). Moim zdaniem jest to książka dla wszystkich, którzy nie chcą poprzestać na tym, czego na temat pisania nauczyli się w szkole i później sami dokształcili. Dla wszystkich osób, które nie poprzestają na pisaniu intuicyjnym a chcą zadbać o pisanie z sensem, o swój styl pisania, o piękno języka pisanego, o to, aby „powiązać to, jak piszemy, z tym, jak myślimy”.

W „Pięknym stylu” Pinker wnikliwie analizuje przykłady tekstów napisanych doskonale i byle jak. Poszukuje zjawisk uniwersalnych. Zachęcam do wczytania się w tę książkę. Postawienia jej sobie na półce i stałego do niej wracania. Chociaż to nie poradnik ani podręcznik zawiera sporo rad. Niektóre są banalne, oczywiste i proste. Ale są też skomplikowane, zastanawiające i łamiące stereotypy. Parę z nich zamieszczam. Zdecydowanie dla zachęty. Jeżeli jednak kogoś zniechęcę, to po przeczytaniu książki Stevena Pinkera, wcale się nie zdziwię.

„Styl nadal ma znaczenie – z co najmniej trzech powodów. Po pierwsze, gwarantuje, że autorzy zdołają dotrzeć ze swoim przekazem do odbiorców, oszczędzając tym ostatnim konieczności marnowania cennego czasu na rozszyfrowanie niezrozumiałej prozy. Po drugie, dobry styl wzbudza zaufanie. Jeśli czytelnicy przekonają się, że autor dba o spójność i precyzję swojej prozy, to będą ufać w przejawianie tej cnoty także w zachowaniach, których nie można równie łatwo obserwować. Wreszcie styl czyni świat piękniejszym.”

„Spójny tekst jest starannie zaprojektowanym obiektem – uporządkowanym drzewem złożonym z części osadzonych w większych częściach, poprzecinanych łukami, które umożliwiają śledzenie wątków, idei, aktorów i tematów, i zespolonych łącznikami, które wiążą jedno twierdzenie z następnym. Podobnie jak inne zaprojektowane obiekty, nie powstaje przypadkowo, ale poprzez opracowanie planu, zadbanie o szczegóły oraz zachowanie poczucia harmonii i równowagi.”

„Chociaż z pewnością należy dążyć do poprawności językowej, warto zachować zdrowy dystans. Nawet najbardziej irytujące błędy nie zwiastują upadku języka, nie wspominając o cywilizacji. Są nieistotne w porównaniu ze spójnością, stylem klasycznym i przezwyciężaniem klątwy wiedzy, nie wspominając o standardach skrupulatności intelektualnej.

Po pierwsze sprawdzaj fakty.

Po drugie upewnij się, że Twoje argumenty są solidne.

Po trzecie nie myl anegdoty lub osobistego doświadczenia ze stanem świata.

Po czwarte wystrzegaj się fałszywych dychotomii.

Wreszcie argumenty powinny się opierać na racjonalnych przesłankach a nie na osobach.”